Kết quả đo GPS thời kỳ 2012-2013 và biến dạng kiến tạo hiện đại khu vực Tây nguyên và lân cận

Abstract

Đánh giá vận tốc chuyển động kiến tạo hiện đại và tốc độ biến dạng kiến tạo hiện đại có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc đánh giá tai biến địa chất khu vực Tây nguyên. Trên cơ sở đo 2 chu kỳ GPS vào các năm 2012-2013, sử dụng phần mềm BERNESE 5.0, chúng tôi đã xác lập được vận tốc chuyển động kiến tạo hiện đại tại 12 điểm đo với tốc độ chuyển dịch kiến tạo hiện đại về phía đông giao động từ 22 -25 mm/năm và chuyển dịch về phía nam với tốc độ giao động từ 5-8 mm/năm trên hệ tọa độ toàn cầu ITRF08. Một số nơi, hãn hữu có tốc độ chuyển dịch về phía đông đạt tới 28 mm/năm hoặc chuyển dịch về phía nam chỉ 1 mm/năm. Sai số tốc độ chuyển dịch kiến tạo về phía đông giao động trong khoảng 1.2 mm/năm và về phía nam giao động trong khoảng 0.9 mm/năm. Liên kết với giá trị đo GPS từ mạng lưới Châu Á -Thái bình Dương và từ các đề tài khác, chúng tôi đã xác định được giá trị tốc độ biến dạng giao động từ 50 nano tới 100 nano biến dạng với sai số giao động trong khoảng 50 nano biến dạng. Trục biến dạng nén cực đại giao động theo phương bắc nam. Các hoạt động địa chấn hầu như yếu ớt, chỉ có phần ven rìa phía bắc Tây Nguyên có khả năng phát sinh động đất kích thích. Vùng hồ chứa bùn đỏ Tân Rai và Nhân Cơ về cơ bản nằm trong khu vực bình ổn về kiến tạo, không thấy dấu vết của chuyển động phân dị trong giai đoạn Đệ Tứ. Đới đứt gãy Sông Ba có biểu hiện hoạt động trong giai đoạn Đệ Tứ nhưng kích thước đứt gãy hạn chế.

Từ khóa: GPS, Vận tốc tuyệt đối, kiến tạo hiện đại, vận tốc biến dạng, trục biến dạng nén cực đại, trục biến dạng giãn cực đại.