Đánh giá sự biến đổi chế độ thủy văn hạ lưu lưu vực sông Ba dưới tác động của hệ thống hồ chứa
Main Article Content
Abstract
Tóm tắt: Bài báo này trình bày kết quả nghiên cứu về sự biến đổi dòng chảy hạ lưu dưới tác động của hệ thống hồ chứa trên lưu vực sông Ba bằng các chỉ số biến đổi thủy văn IHA (Indicators Hydrologic of Alteration). Thời kỳ dòng chảy tự nhiên (1977-1994) được chọn là thời kỳ nền để so sánh với thời kỳ điều tiết (dòng chảy chịu ảnh hưởng bởi sự điều tiết hồ chứa) thông qua 32 thông số biến đổi thủy văn. Kết quả cho thấy hệ thống hồ chứa trên lưu vực đóng vai trò trong cắt giảm dòng chảy ngày cực đại nhưng lại tác động tiêu cực đến chế độ thủy văn hạ lưu thời đoạn ngắn mùa cạn tại trạm Củng Sơn. Dòng chảy mùa lũ có xu hướng tăng vào hai tháng XI, XII và dòng chảy cực đại trong thời đoạn ngắn (1,3,7 ngày) giảm. Dòng chảy 1 ngày cực tiểu giảm 17% và tần suất dòng chảy xung thấp tăng 57% (đặc biệt từ năm 2008, hồ Ba Hạ đi vào hoạt động). Riêng hồ chứa Sông Hinh có ảnh hưởng tích cực đến dòng chảy mùa cạn tại vị trí trước đập Đồng Cam do có lượng nước xả qua tuốc bin phát điện vào sông Con và nhập vào dòng chính sông Ba tại phía dưới trạm thủy văn Củng Sơn.
Từ khóa: Sông Ba, hồ chứa, chế độ thủy văn, chỉ số biến đổi thủy văn IHA.References
[2] Nguyễn Văn Tuấn, Bùi Nam Sách, Đào Xuân Thắng, Trần Thị Nhung (2014). Tác động của các công trình giao thông và hồ chứa thủy điện đến lũ vùng hạ du sông Ba. Khoa học kỹ thuật Thủy lợi và Môi trường , số 45 (6/2014).
[3] PECC1, Quy hoạch bậc thang thuỷ điện sông Ba, Hà Nội, 2002
[4] Dương Thị Thanh Hương, Nguyễn Tiền Giang (2011), Thiết lập bộ mô hình mô phỏng phục vụ xây dựng quy trình vận hành hệ thống liên hồ chứa thủy điện trên lưu vực sông Ba, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ Tập 27, số 1S, tr. 136-150.
[5] Caruso, B.S., 2011. Hydrologic modification from hydroelectric power operations in a mountain basin. Rivers Res. Appl. 29 (4), 420–440.
[6] Brian D. Richter, Jeffrey V. Baumgartner, Jennifer Powellt And David P. Braun (1996). A Method for Assessing Hydrologic Alteration within Ecosystems. Conservation Biology, volum 10, no.4, August 1996: 1163-1174.
[7] Richter,B.D., Baumgartner, J.V., Powell, J. & Braun, D.P (1997). How much water does a river need? Freshwater Biology 37: 231-249.
[8] Brian D. Richter, Jeffrey V. Baumgartner, David P. Braunc and Jennifer Powelld (1998). A spatial assessment of hydrologic alteration within a river network. Regulated Rivers: Research and Management 14 (4), 329-340.
[9] Fantin-Cruz, I., O. Pedrollo, P Girard, P. Zeilhofer, and S.K. Hamilton. 2015. Effects of a diversion hydropower facility on the hydrological regime of the Correntes River, a tributary to the Pantanal floodplain, Brazil. Journal of Hydrology 531: 810-820.
[10] The Nature Conservancy 2009. Indicators of hydrologic alteration, version 7.1. User’s manual.
[11] Bộ NN&PTNT, Quyết định số 1843/QĐ-BNN-XD. Quyết định bổ sung dự án sử dụng nước sau nhà máy thủy điện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên.
[12] Trung tâm khí tượng thủy văn Quốc gia. Đặc điểm khí tượng thủy văn năm 2004.
[13] Số: 1757/QĐ-TTg (23/09/2010), Quyết định về việc ban hành quy trình vận hành liên hồ chứa các hồ: sông Ba Hạ, Sông Hinh, Krông H’năng, Ayun Hạ và An Khê – Ka Nak trong mùa lũ hàng năm.
[14] Số: 1077/QĐ-TTg (07/07/2014), Quyết định về việc ban hành quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Ba.