Vấn đề tương đương trong dịch thuật ngữ dân ca Quan họ Bắc Ninh

Abstract

Việc UNESCO công nhận Quan họ Bắc Ninh là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại đòi hỏi những nỗ lực bảo tồn đối với di sản này. Một trong những biện pháp chính là chuyển ngữ các tài liệu về Quan họ Bắc Ninh bằng tiếng Việt sang tiếng Anh. Nghiên cứu “Tương đương trong dịch thuật ngữ dân ca Quan họ Bắc Ninh” nhấn mạnh vấn đề bất tương đương gây ra bởi các khái niệm về văn hóa trong dịch thuật. Bằng các phương pháp thu thập dữ liệu như tổng hợp tài liệu, quan sát, phỏng vấn, nghiên cứu đã tìm ra 6 thủ thuật phổ biến nhất trong việc tạo tương đương đối với các thuật ngữ của Quan họ Bắc Ninh, với ưu nhược điểm của từng loại: Mượn từ, dịch nguyên văn, bớt từ, tương đương văn hóa, tương đương mô tả, kết hợp nhiều thủ thuật. Nghiên cứu cũng đề xuất một bảng thuật ngữ Việt - Anh cơ bản về Quan họ Bắc Ninh, góp phần hữu ích cho những người làm công tác dịch thuật cũng như các nghiên cứu về dịch văn hóa trong tương lai.

Từ khóa: Dân ca Quan họ Bắc Ninh, thủ thuật dịch, tương đương dịch thuật.