Thiết kế vector chuyển gen kháng virus phổ rộng mang gen chọn lọc thân thiện với môi trường bằng công nghệ RNAi
Main Article Content
Abstract
Tóm tắt: Dịch bệnh hại trên cây trồng diễn biến rất phức tạp, đặc biệt là bệnh do virus, gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng sản phẩm cây trồng. Hiện nay, tạo giống cây trồng có khả năng kháng đồng thời nhiều loại bệnh virus là hướng chiến lược quan tâm nghiên cứu. Tuy nhiên, cây trồng biến đổi gen hiện nay chưa được chấp nhận rộng rãi, do mối lo ngại đến sức khoẻ người tiêu dùng, cũng như ảnh hưởng xấu đến môi trường sinh thái. Việc tạo được vector chuyển gen kháng virus phổ rộng mang gen chọn lọc tích cực nhằm tạo ra cây trồng biến đổi gen thân thiện với môi trường sẽ góp phần làm giảm thiệt hại về năng suất, chất lượng sản phẩm cây trồng, đồng thời thúc đẩy việc thương mại hoá sản phẩm cây trồng chuyển gen. Trong nghiên cứu này, một vector chuyển gen pK7M/TCYSmang gen chọn lọc tích cực manA và cấu trúc ihpRNA TCYSdưới sự điều khiển của promoter P35S đã được thiết kế.Gen đa đoạn TCYS có kích thước 1000 bp gồm các vùng gen chức năng không đầy đủ và có tính bảo thủ cao đại diện cho bốn loài virus phân lập ở Việt Nam là TMV (Tobacco mosaic virus – virus khảm thuốc lá), CMV (Cucumber mosaic virus – virus khảm dưa chuột), TYLCV (Tomato yellow leaf curl virus – virus xoăn vàng lá cà chua) và TSWV (Tomato spotted wilt virus – virus héo đốm cà chua). Vector này đã được biến nạp thành công vào vi khuẩn A.tumefaciens chủng CV58C1 tạo nguyên liệu cho nghiên cứu tạo các loại cây trồng chuyển gen kháng đa virus và thân thiện với môi trường.
References
[2] Waterhouse PM, Graham MW, Wang MB, Virus resistance and gene silencing in plants can be induced by simultaneous expression of sense and antisense RNA, Proc Natl Acad Sci USA 95 (1998) 13959-13964.
[3] Abhary MK, Anfoka GH, Nakhla MK, Maxwell DP, Post-transcriptional gene silencing in controlling viruses of the Tomato yellow leaf curl virus complex, Arch Virol 151 (2006) 2349-2363.
[4] Di Nicola Negri E, Brunetti A, Tavazza M, Ilardi V. Hairpin RNA-mediated silencing of Plum pox virus P1 and HC-Pro genes for efficient and predictable resistance to the virus, Transgenic Res 14 (2005) 989-994.
[5] Hamilton JH, Baulcombe DC, A species of small antisense RNA in post-transcriptional gene silencing in plants, Science 286 (1999) 950-952.
[6] Lennefors BL, Savenkov EI, Bensefelt J, Wremerth-Weich E, van Roggen P, Tuvesson S, Valkonen JPT and Gielen J. dsRNA-mediated resistance to Beet necrotic yellow vein virus infections in sugar beet (Beta vulgaris L.ssp. vulgaris), Mol Breed 18 (2006) 313-325.
[7] Bowen BA: Markers for plant gene transfer. In: Kung SD, Wu R (eds) Transgenic Plants, vol.1, pp. 89–146. Academic Press, New York (1993).
[8] Flavell RT, Dart E, Fuchs RL, Fraley RT: Selectable marker genes: safe for plants? Bio/technology 10: 141–144 (1992).
[9] Joersbo M, Okkels T (1996) A novel principle for selection of trans- genic plant cells: Positive selection. Plant Cell Rep 16:219–221
[10] Miles J. S., Guest J. R., 1984. Nucleotide sequence and transcriptional start point of the phosphomannose isomerase gene (manA) of Escherichia coli. Gene, 32: 41-48.
[11] Phạm Thị Vân, Chu Hoàng Hà, Lê Trần Bình, Cây thuốc lá chuyển gen mang cấu trúc RNAi kháng đồng thời hai loại virus gây bệnh khảm, Tạp chí Công nghệ Sinh học 7(2) (2009) 241-249.