Từ triết học duy lý suy ngẫm về vấn đề trách nhiệm

Abstract

Tóm tắt: Công nghiệp hoá, hiện đại hoá xã hội thực chất là quá trình đem lại tính hợp lý cho lĩnh vực công nghiệp và tất cả các lĩnh vực khác của đời sống xã hội. Chúng dựa trên tư duy duy lý vốn đã hình thành ở phương Tây từ thời kỳ cổ đại. Tư duy duy lý dưới hình thức khoa học của nó đã trở thành một trong những điều kiện quan trọng bậc nhất để văn minh phương Tây đạt được những thành tựu to lớn và địa vị của nó chiếm ưu thế trong thế giới hiện đại. Để tiếp thu những thành tựu văn minh phương Tây, chúng ta cần thấu hiểu loại hình tư duy này. Song, tư duy duy lý cực đoan, đặc biệt là khi nó bị lạm dụng nhờ khoác lên mình cái vỏ “triết học duy lý”, có những hệ quả văn hoá rất tai hại. Điều nói này trước hết có liên quan tới một trong những vấn đề cấp bách của loài người hiện đại trong việc duy trì và phát triển một thế giới hoà bình và thịnh vượng là vấn đề trách nhiệm. Chính vì vậy, bài viết này có mục đích làm sáng tỏ bản chất của tư duy duy lý, những hệ quả văn hoá của triết học duy lý cực đoan nhìn từ góc độ trách nhiệm.